Chinese internetinnovatie: WeChat goes West?

WeChat versus Whatsapp

In mijn vorige column voor CRTV vroeg ik me af of het Facebook ooit zou lukken om succesvol te worden in China. Mijn conclusie was dat die kans uitermate klein is. Maar hoe zit het met een omgekeerde beweging? Heeft China’s meest populaire sociale platform, WeChat, een kans van slagen in het Westen?

Sinds ik in 2012 in China in aanraking ben gekomen met WeChat ben ik een groot fan van deze app. Het was na de lancering in 2011 al heel snel erg populair onder Chinese jongeren omdat de mogelijkheid van het verzenden van spraakberichten hen een hoop gedoe bespaarde met het invoeren van Chinese tekens in hun telefoons. Moederbedrijf Tencent voegde daar al snel allerlei sociale functionaliteit aan toe, waaronder een Facebook-achtige timeline. In 2013 werd het in China mogelijk om betalingen te doen in de app, waardoor je er bv. speciale aanbiedingen, vliegtickets en bioscoopkaartjes mee aan kan schaffen of zelfs betalen in de taxi of winkel. WeChat is zo uitgegroeid tot een heel ‘ecosysteem’ en is een fantastisch voorbeeld van Chinese internetinnovatie.

Westerse versus Chinese mobiele telefoon

De Westerse grens

Vanwege deze hoge mate van internetinnovatie, vertel ik daarom graag over deze App en geef regelmatig lezingen over wat de app allemaal kan en hoe bedrijven de app in kunnen zetten om de Chinese consument te bereiken. Aanwezigen worden vaak al snel nieuwsgierig en proberen de app zelf uit. De vraag rijst dan meestal ook wanneer WeChat door zal breken in het Westen. Het antwoord dat ik dan tot mijn spijt moet geven is: ‘Waarschijnlijk nooit’.

Lezing over WeChat

Zelf ben ik de laatste tijd uitgekeken geraakt op platforms als Facebook, Google+ en Pinterest. WeChat is de enige sociale app die ik nog regelmatig gebruik. Maar via WeChat kan ik eigenlijk alleen contact houden met mensen in China (waar de app onder expats ook enorm populair is) of mensen met een Chinese achtergrond of met speciale interesse in het land. De gemiddelde Nederlander gebruikt geen WeChat. Je hoeft de ‘People Nearby’-functie maar aan te zetten en je zult zien dat Hollanders een zeldzame verschijning zijn. En dat is ook niet zo gek want iedereen gebruikt hier WhatsApp.

Er is een momentum nodig om mensen van het ene platform naar het andere over te laten stappen. Dat momentum was er bijvoorbeeld toen Nederlanders massaal Hyves de rug toe keerden en Facebook gingen gebruiken. Google+ heeft dat momentum nooit kunnen creëren en is daarom geen groot succes geworden. Bij WhatsApp is er bijna zo’n momentum geweest toen in februari 2014 bekend werd dat Facebook de app gekocht had. Facebook-haters zouden massaal overstappen en er verschenen diverse berichten voor alternatieven in de media. Hoewel WeChat de beste functionaliteit had, werd het nooit als serieus alternatief genoemd. Veel mensen stapten over naar Telegram, om na enkele weken met hangende pootjes terug te keren naar WhatsApp. Tja, als je vrienden niet samen met je overstappen, wordt het wel heel stil op je telefoon.

De Chinese censuur

Screenshot WeChat

Toen ik na de aankondiging van de overname door Facebook bezorgde mensen WeChat als suggestie gaf, kwam meestal dezelfde reactie terug. ‘Maar dat is toch een Chinese app?!’. Men vertrouwde het niet. De Chinese regering zou je berichten lezen en censureren. Dat Tencent het internationale verkeer over andere servers laat lopen en (naar eigen zeggen) niet censureert, wilt maar een enkeling geloven. En dan is er ook nog weerstand tegen het idee dat je in één app alles kan doen, van bankieren tot taxi’s bestellen. ‘Dan hebben ze al die data van me, hoe zit dat met m’n privacy?’. Op YouTube zijn zelfs (niet al te objectieve) enge filmpjes te vinden waarin mensen (door actiegroepen) gewaarschuwd worden dat WeChat een bedreiging voor henzelf en de nationale veiligheid is.

Ook WeChat-functies die in China erg populair zijn, vallen in het Westen niet echt in de smaak. In China is het zo druk op straat, dat men zich relatief weinig zorgen maakt over privacy, niemand valt in de menigte op. Maar spraakberichten verzenden vindt men hier maar raar, omdat ‘iedereen dan mee kan luisteren’. WhatsApp heeft een tijdje geleden zijn functie voor het verzenden van spraakberichten ook gebruiksvriendelijker gemaakt, maar zeg nou zelf, maar welke Westerling gebruikt die functie?

WeChat’s internationale ‘succes’

Tencent laat al een jaar of twee niets meer los over het internationale succes van de app. Hoewel het bedrijf nog elk kwartaal de groei in MAU (Monthly Active Users) rapporteert, dateren de laatste cijfers over internationale gebruikers uit augustus 2013. Toen waren er 100 miljoen geregistreerde internationale gebruikers (let op, die cijfers liggen hoger dan aantal maandelijks actieve gebruikers). Naar schatting bevindt ongeveer 1/5^e van de 500 miljoen maandelijks actieve gebruikers van WeChat zich buiten China. Dat zullen voor een groot deel mensen met een Chinese achtergrond of familie in China zijn.

In tegenstelling tot andere Chinese apps, is WeChat in diverse talen beschikbaar. In een poging om Latijns-Amerikanen en Zuid-Europeanen aan de app te krijgen, investeerde Tencent in 2013 in een dure reclamecampagne met voetballer Lionel Messi als boegbeeld. Vooralsnog lijkt het erop dat het grootste deel van de internationale WeChat-gebruikers toch vooral in ontwikkelende regio’s als India en Zuidoost Azië te vinden zijn.

Tencent investeerde ook in de lancering van WeChat in de Verenigde Staten. Volgens geruchten onder ingewijden betrof dat een bedrag van $300 miljoen. Deze investering in commercials, trieste reclameliedjes, evenementen en Ebola nieuws heeft tot nu toe nog niet geleid tot een groot aantal gebruikers. Volgens het laatste nieuws wil het bedrijf zich voor zijn internationale markt nu gaan richten op een gaming-app en zo komen de plannen voor WeChat in Amerika daarmee weer op de plank te liggen.

Hopen op een digitale volksverhuizing

WeChat is een bijzonder interessant product voor marketeers en mensen die geïnteresseerd zijn in Chinese innovatie. De app loopt voorop in functionaliteit en had de mogelijkheid voor mobiel betalen al ruim een jaar voor de introductie van Apple Pay. Toch, tenzij er iets dramatisch gebeurt wat een digitale volksverhuizing veroorzaakt, zal de app nooit echt populair worden in het Westen. En zelfs de openbaringen van Edward Snowden zijn voor de gemiddelde gebruiker niet dramatisch genoeg om zijn of haar bestaande patronen te veranderen.

Ben je zelf wel een enthousiaste WeChat-gebruiker? Volg dan het account van ChinaTalk_NL voor meer artikelen en events over e-commerce en social media in China.

Ed Sander deed als marketing consultant twee jaar (2011-2013) vrijwilligerswerk voor goede doelen in Xi’an, China. Ed geeft lezingen en workshops voor ChinaTalk en schrijft artikelen over o.a. social media, e-commerce, consumentengedrag en innovatie in China. Volg Ed op Twitter: @EdSander.